Kuşburnu meyvesi ülkemizde halk arasında en çok kullanılan bitkilerin başında geliyor. Marmelat, pestil, toz, çay çeşitli şekillerde sık olarak tüketilmeye çalışılıyor. Tam bir sağlık savaşçısı. C vitamini bakımından en zengin kaynaklardan biri olmasına karşılık ısıtılarak hazırlanan kuşburnu ürünlerinde C vitamini zenginliğinden bahsetmek mümkün değil. Ancak meyvelerdeki asıl önemli içerik antioksidan etkili polifenolik bileşenler. Bu bileşiklerin kalp ve damar işlevleri üzerindeki etkisi biliniyor. Meyvelerin içindeki tohumların da yangı giderici etkisi bulunduğu ve bu nedenle romatizma gibi yangılı hastalarda şikâyetlerin hafifletilmesinde yararlı olduğu bilimsel çalışmalar ile de ortaya konulmuş.
Yeni yayımlanan bir klinik çalışmada İsveç’te bir hastanede yapılan ufak ölçekli bir çalışmanın sonuçlar değerlendirilmiş. Şeker metabolizması sorunu olan veya olmayan otuz bir şişman gönüllü bilimsel kriterlere uygun olarak (randomize, çift körlü, çapraz döngülü) gruplandırılıyor. Altı hafta boyunca her gün bir gruba kuşburnu içeceği, diğer gruba ise kuşburnu taşımayan içecek veriliyor. Deneyin başlangıcı ve sonunda gönüllülerin vücut ağırlığı, glikoz toleransı, kan basıncı, kan lipitleri ve yangı belirteçleri tespit edilerek değerlendiriliyor. Deney çapraz döngülü olarak sürdürülüyor. Yani ilk deney süreci tamamlandıktan sonra 2 hafta dinlendirilen fertlerden daha önce kontrol içeceği verilenlere bu defa kuşburnu içeceği, daha önce kuşburnu içeceği verilenlere ise bu defa kontrol içeceği 6 hafta süre ile uygulanıyor ve sonuçlar tekrar değerlendiriliyor. Bu şekilde değişik uygulamalar kişisel etkenlerin sonuca olan etkisini en aza indirebilmek bakımından önemli.
Sonuçta kuşburnu içeceği verilen grupta kontrol içeceği verilen gruba göre sistolik kan basıncında, total kolesterol seviyesinde, kötü kolesterol (LDL) seviyesinde belirgin azalma gözleniyor. Önemli bir risk parametresi olan LDL/HDL oranında dikkat çekici bir düzelme sağlanıyor. Ancak diastolik kan basıncı, glikoz toleransı, plazma trigliserit ve iyi kolesterol (HDL) seviyelerinin yanı sıra yangı belirteçlerinde belirgin bir değişim görülmemiş.
Sonuç olarak, 6 hafta boyunca günde 40 gram kuşburnu kullanılması ile şişman fertlerde kalp-damar hastalıkları gelişimi riskini yüzde 17 civarında düşürebildiği bildiriliyor.
Daha önceki birçok bilimsel çalışmalarda kuşburnu meyvelerinin yangı giderici, kan şekerini düşürücü etkileri ortaya konulmuş olmasına rağmen bu çalışmada yangı belirteçleri üzerinde ve kan şekeri üzerinde etkisinin görülmemesi kanımca hazırlanan kuşburnu içeceğinin hazırlanış şeklinden kaynaklanıyor. Çünkü bu çalışmada kuşburnu içeceği hazırlanırken çekirdekleri (yani aken tipi meyveleri) ortamdan uzaklaştırılmış. Yangı üzerinde etkili bileşenlerin meyvelerde olduğunu biliyoruz. Yine bu çalışmada fertlerin vücut ağırlığı üzerinde etkisiz bulunmuş. Hâlbuki bir zamanlar bir başbakanımızın zayıflama programında baş tacı edildiğini hatırlıyoruz. Çalışmada kullanılan kuşburnu içeceği içerisindeki kuşburnu oranı da oldukça düşük; yüzde 8. Bu durumda bu çalışmada elde edilen sonuçların daha yoğun kuşburnu içeren ürünler ile daha da belirginleşebileceği düşüncesindeyim.
