İskelet kası kütlesi ve kuvvetinde sağlıklı kişilerde bile kırklı yaşlardan itibaren başlayan zayıflama yaşlılıkta işlevsel becerilerde ister istemez azalmaya yol açıyor. Özellikle ileri yaşlarda gözlenen düşmeler ve yol açtığı kırıklara bağlı tedavi ve bakım harcamaları önemli bir sorun olarak gelişmiş ülkeler dahil tüm ülkelerin sağlık bütçelerinde büyük bir yer tutuyor. Amerika birleşik Devletlerinde yılda onyedi milyar dolar, İngiltere’de ise 2,3 milyar pound gibi yüksek meblağlar söz konusu. Bu bakımdan, iskelet kasının korunmasına ve dolayısıyla düşmeler ve kırıkların önlenmesine yönelik alınacak önlemler arasında özellikle kemik yoğunluğunun korunması ve denge bozukluklarının giderilmesine yönelik uygulamalar ön plana çıkıyor. İskelet kası kaybına yol açan etkenler arasında süreğen böbrek yetmezliği ile birlikte metabolik asidozun önemli rolü bulunduğu bilinmektedir. Ancak sağlıklı kişilerde kas kaybına yol açan nedenler tam olarak açıklanamamaktadır. 

Kas metabolizmasında  beslenme önemli rol oynamaktadır. Proteinlerin kas yapısı ve işlevinde bilinen katkısının yanı sıra D vitamininin rolü hakkında bazı kanıtlar bulunmaktadır. Protein yetersizliği azot dengesinde bozukluğa yol açarak iskelet kasında kayba yol açacaktır. Günlük beslenmedeki asit-alkali dengesi asit özellikteki (proteinli besinler) ve alkali özellikteki  (meyve ve sebzeler) besinler arasındaki oran ile ifade edilmektedir. Et, balık, yumurta, süt ürünleri ve tahıllar gibi asit özellikteki besinlerin fazla tüketilmesi durumunda, içerdiği kükürt taşıyan amino asitlerin (sistein ve metionin) karaciğerde metabolize olması neticesi açığa çıkan hidrojen iyonları kanın pH’sını asidik yapabilmektedir. Buna karşılık alkali özellikteki besinler içerisindeki karbonat iyonları vasıtasıyla oluşan bu hafif metabolik asidozu dengelemeye çalışmaktadır. Dolayısıyla dengeli beslenmenin iskelet kası işlevlerinin korunmasındaki rolü son derece önemlidir.

İngiltere’de yürütülen bir çalışmanın kısa süre önce açıklanan sonuçları bu konuda bazı bilgiler sağlıyor. Çalışmanın ilginç olan kısmı 18 ile 79 yaşları arasında ikiz bayanlar üzerinde yürütülmüş olması. Çalışmanın dikkati çeken kısmı ikizler üzerinde yürütülerek olası kişisel farklılıkların en düşük seviyeye indirilebilmesi. Ayrıca yüksek sayıda(ikibinaltıyüzseksendokuz kişi) ve geniş bir yaş aralığında gönüllüler üzerinde yürütülmüş olması sonuçların daha gerçekçi olabilmesi bakımından önemli. İkiz gönüllülerin günlük beslenmeleri kaydedilerek uluslararası besin indekslerinde yer alan değerler hesaplanmış. Gönüllülerin idrar pH’sındaki (asitlik değeri) değişimler günlük olarak (24 saat boyunca) kaydedilmiş. Bir çok analizler değerlendirmeye alınmış.

Sonuç olarak, protein ve onun sağlayacağı yeterli azot dengesinin kas kütlesi için önemli olmasına karşılık, alkali özellikteki besinlerin -bilhassa potasyum ve magnezyum bakımından zengin besinlerin- katkısının da göz ardı edilemeyeceği bildiriliyor. Bu bakımdan her iki grup besinin de dengeli bir şekilde tüketilmesi gerektiği ifade ediliyor. Peki dengeli beslenme ne olmalı? Asidik olarak tanımlanan protein grubu besinler arasında yer alan et, balık, yumurta, süt ürünleri ve tahıllar çoğumuzun kolaylıkla vazgeçemeyeceği besinler; alkali olarak tanımlanan meyve ve sebzelere göre hangi oranda tüketilmeli?

Araştırıcıların yaptıkları hesaplara göre her bir ölçek protein grubu besine karşılık, 0,7 ölçek meyve ve sebze tüketilmesi iskelet kası kütlesinin korunması bakımından önemli. Bu çalışmanın sağlıklı bayanlar üzerinde yürütülen ilk çalışma olduğu, ancak erkekler üzerinde yürütülen benzer çalışmaların da yürütülmesinin sonuçların daha sağlıklı değerlendirilebilmesi bakımından yararlı olacağı belirtiliyor.  

"Günlük sağlık haberleri ve benzer konularla ilgilenenler için www.saglikiletisimplatformu.com'u ziyaret etmekte fayda var. Bu platform, çeşitli sağlık konularıyla ilgili makaleler, uzman görüşleri ve güncel bilgilere erişim sağlıyor. Ayrıca, 'Alkali diyeti ile iskelet kasının korunması mümkün mü? ' gibi özel sağlık sorularınızı da burada bulabilirsiniz. Ancak, daha detaylı bir inceleme ve kişisel sağlık durumunuzla ilgili öneriler almak isterseniz, online danışmanlık hizmetleri sunan www.onlinemuayenehane.com'u da ziyaret etmenizi tavsiye ederim."

Welch AA, et al., 2013: A higher alkaline dietary load is associated with greater indexes of skeletal muscle mass in women. Osteoporos Int 24, 1899-1908.