Şerbetçi otunun kozalakları bira üretiminde kullanılmak üzere yetiştirilen bir bitki, ancak sağlık için yararlı çeşitli etkileri ile halk arasında da kullanılıyor. Sindirim güçlüğü, uykusuzluk, menopoz gibi sorunlarda hafif etkili ve güvenilir bir bitki.
Metabolik sendrom kalp-damar hastalıkları, tip-2 şeker hastalığı gelişimi riskini artırması ve önlemler alınmaması durumunda ölüme yol açabilmesi nedeniyle son yılların sağlık sorunları arasında önemli bir gündem olarak dikkati çekiyor. Şu beş sorundan üçünün varlığı “Metabolik sendrom” olarak değerlendiriliyor; anormal şişmanlık, yüksek yoğunluklu kolesterol (HDL) seviyesinin düşük olması, düşük yoğunluklu kolesterol (LDL) seviyesinin yüksek olması, yüksek kan basıncı ve yüksek kan şekeri. Tedavi için öncelikle beslenme ve yaşam şeklinin düzenlenmesine çalışılıyor; ayrıca kişideki belirtilere göre tansiyon düşürücü, kan şekerini kontrol edecek ya da LDL kolesterolü düşürecek ilaçlar seçiliyor. İşte şerbetçiotu içerisindeki acı asitler ve flavonoitlerin kan şekerini, lipit değerlerini ve tansiyonu düşürücü etkileri nedeniyle metaoolik sendrom tedavisinde kullanılan ilaçlar yerine yan etkisi bulunmayan güvenilir bir seçenek olabileceği tartışılıyor.
Yürütülen deneysel ve klinik bilimsel araştırmalar bu konudaki etkinliği destekliyor. Şerbetçiotu kozalakları olgunlaştığında ya da kaynar su ile muamele edildiğinde içerisindeki alfa-asitler ve beta-acı asitlerin değişime uğraması ile meydana gelen “izo-alfa asitler”in kan şekeri seviyesini ve lipit seviyesini düşürücü etki kazandığı tespit edilmiş. Hastalara bu izo-alfa asitlerin 1 ay süresince verilmesi ile hastalarda zayıflama sağlanabildiği, beden-kütle indeksinin ve toplam yağ kütlesinin azaldığı ve açlık kan şekerinin düşürülebildiği bildiriliyor. Diğer taraftn, olgun şerbetçiotu kozalağında oluşan beta acı asitlerin yüksek yağlı diyetle beslenen farelerde esmer tabakada yağ yakımını artırdığı gözlemlenmiş. 200 insan üzerinde yürütülen bilimsel ölçekte bir klinik çalışmada 3 ay uygulanması ile bedendeki yağ tabakasının belirgin şekilde azaltılabildiği bildiriliyor.
Şerbetçiotu kozalakları içerisindeki diğer etkili bileşen grubu olan flavonoitlerin de kan şekerini ve yüksek lipit seviyesini düşürücü etkilerinin yanısıra antiobesite yani şişmanlığa karşı etkili olabildiği gösterilmiş. İçerisindeki flavonoitler arasında çeşitli biyolojik etkileri bilinen önemli flavonoitler bulunuyor (kersetin, rutin, prenilflavonoitler, epikateşin ve diğer). Özellikle prenilflavonoitlerin (ksantohumol) oluşan yağ hücrelerinin olgunlaşarak yağ tabakasını oluşturmasını engellediği ve bu bakımdan şişmanlamayı önlemek bakımından yararlı olabileceği, kolesterol ve lipit seviyelerinin düşürülmesinde yardımcı olabileceği düşünülüyor.
Şerbetçiotu kozalakları son derece güvenilir bir bitki... Yukarıda bahsedilen etkilerinin yanı sıra hafif etkili bir yatıştırıcı olarak uyku sorunlarının çözümünde de öneriliyor. Ancak uyku konusunda daha ziyade lavanta çiçekleri, kediotu kökü ya da pasiflora ile birlikte kullanılmasının daha etkili olabileceği bildiriliyor. Etkili maddesinin sıcak su ile oluştuğu göz önüne alınrsa, taze kaynatılmış sıcak su ilave edilerek hazırlanan çayın tüketilmesi ararlı olabilir.
Referanlar:
Dostálek P, Karabín M, Jelínek L. Hop phytochemicals and their potential role in metabolic syndrome prevention and therapy. Molecules. October 2017;22(10): E1761.
