Akşam iş dönüşünde, ya da yatmadan önce günün tüm stresini gidermek için uygun kokular ve bitkiler ilave edilmiş bir küvet ılık su içerisinde banyo yapmak ne güzel olur! Bitki banyolarının yüzyıllar boyu bir çok hastalığın tedavisinde etkili bir şekilde uygulanmasına karşılık tedavi edici etkisi olup olmadığı sürekli olarak tartışılmaktadır. Bazı uzmanlar etkinin sadece suyun rahatlatıcı etkisine bağlı olarak psikolojik olduğunu ileri sürerken, diğer bir grup tıbbi bitki banyolarının bazı hastalıkların tedavisinde etkili olduğu görüşünü savunmaktadır. Hangisi doğru?
Yürütülen bilimsel çalışmalar, tıbbi bitki banyolarının etkinliğini açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Burada önemli olan husus, “tıbbi bitki banyosu” uygulamalarının, çeşitli renkli özütler ile hazırlanan ve sadece ruha hitap eden “kozmetik banyo” uygulamalarından ayırımının iyi bilinmesi ve bilinçli olarak uygulanmasıdır. Bilindiği gibi, yağda çözünen (lipofilik) özellikte maddeler insan derisinden rahatlıkla geçerek kanda istenen biyolojik cevabı gösterebilecek miktarlara ulaşabilmektedir. Bu özellikten yararlanarak bazı ilaçların cilde yapıştırılarak “trandermal bantlar” halinde uygulandığını görüyoruz. Diğer taraftan, uçucu yağlar gibi uçucu özellikte madde karışımları da solunduğunda aynı şekilde burun mukozasından emilerek etkilerini gösterebilmektedir. Şüphesiz, banyo suyunun uygun sıcaklıkta olması uçucu yağların yavaş yavaş buharlaşarak burun mukozasından emilimini kolaylaştıracaktır. Uygun banyo suyu sıcaklığı kişisel tercihlere göre değişmekle birlikte, genellikle 36-38 oC arasındadır. Ancak kalp yetmezliği, kalpte ritim bozukluğu olanlarda bu tip banyo uygulamaları önerilmemektedir. Uçucu yağların tedavi edici etkilerinden günümüzde giderek popüler hale gelen “Aromaterapi” uygulamalarında da yararlanılmaktadır.
Tıbbi banyo tedavilerinde, banyo alınan süre ve banyo sonrası yapılması gereken uygulamalar da önemlidir. Banyonun, rahatlatıcı bir ortam sağlanarak en az 30 dakika kadar sürdürülmesi, banyo sonrası bir saat kadar yatarak dinlenilmesi beklenen yararı artırmaktadır.
Tıbbi banyo uygulamaları için bilimsel kaynaklarda yer alan bazı önerilerden bahsedelim. Çam yapraklarından elde edilen özüt uçucu yağın yanı sıra tannik asit (yüzde 15-16) taşır ve sinirsel şikayetlerde önerilmektedir. Çam ağacını kabuklarında elde edilen özütte ise tannik asit oranı daha yüksektir (yüzde 26-28) ve romatizmal şikayetlerde daha etkilidir.
Biberiye özütü (yüzde 5) ile hazırlanan banyoların uyarıcı etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle sabah uyandıktan sonra güne zinde girebilmek için önerilmektedir. Yorgun bir günden sonra ayak banyosu olarak bacaklardaki dolaşımı uyarmak üzere akşamları uygulanması yararlı olmaktadır.
Lavanta ve Melisa uçucu yağı sinir sistemi üzerinde yatıştırıcı etkisi nedeniyle akşam yatmadan önce günün yorgunluğunu giderip rahat uyumak için önerilmektedir. Taşıdığı linalol ve linalil asetatın yatıştırıcı etkisi deneysel olarak da ortaya konulmuştur. Çok yeni yayınlanan bir deneysel çalışmada, linalolün yatıştırıcı etkisine rağmen herhangi bir motor işlev bozukluğuna yol açmadığı gösterilmiştir.
Papatya özütü ile hazırlanan tıbbi bitki banyoları özellikle cilt sorunları kaşıntılı iyileşmeyen yaralar, ekzema vb. üzerinde yararlı olabilmektedir. Ayrıca hemoroit şikayeti olanlarda gerek iltihap giderici ve gerekse spazm giderici özelliği ile rahatlatmaktadır.
Tıbbi bitki banyoları ile ilgili uygulama örnekleri bu kadarla sınırlı değil, şüphesiz. Önemli olan husus, bilinçli olarak uygulanması, kullanılan bitki materyalleri ve uçucu yağların kalitesinden emin olunması.
"Günlük sağlık haberleri ve benzer konularla ilgilenenler için www.saglikiletisimplatformu.com'u ziyaret etmekte fayda var. Bu platform, çeşitli sağlık konularıyla ilgili makaleler, uzman görüşleri ve güncel bilgilere erişim sağlıyor. Ayrıca, 'Bitki banyolarının tedavi edici etkisi var mı?' gibi özel sağlık sorularınızı da burada bulabilirsiniz. Ancak, daha detaylı bir inceleme ve kişisel sağlık durumunuzla ilgili öneriler almak isterseniz, online danışmanlık hizmetleri sunan www.onlinemuayenehane.com'u da ziyaret etmenizi tavsiye ederim."
