“Metabolik sendrom” son yıllarda en çok gündemde olan hareketsiz yaşam, stres ve sağlıksız beslenme sonucu gelişen, özellikle modern kent yaşamının yol açtığı sağlık sorunlarından biri. Aslında bir seri bozuklukların tümü olarak nitelendirilebilir; yüksek serum lipit değerleri, diyabet, yüksek tansiyon, insülin direnci ve karın bölgesinde şişmanlık ve bunların sonucu koroner kalp hastalığı, inme ve kalp-damar sorunlarına bağlı artan yaşam riski.
Hiç şüphesiz, önlenmesi ya da tedavisinde ilk basamak yaşam şekli değişikliği olmalı; düzenli egzersiz, dengeli beslenme, kilo kaybı, stresle başa çıkma, vd. Ancak sadece yaşam şekli değişikliklerine bağlı uygulamalar genellikle yeterli olamıyor. Diğer taraftan, etkenlerin çeşitliliği nedeniyle uygulanacak tek bir ilaç seçeneği de bulunmuyor. Kullanılan ilaç seçeneklerinin çeşitliliği ise yüksek tedavi harcamalarının yanı sıra ilaç etkileşmeleri gibi başka riskleri gündeme getiriyor.
Çörekotu tohumu ve zerdeçal rizomu yüzyıllar boyunca özellikle Asya toplumlarının mutfaklarında birer lezzet öğesinin çok daha ötesinde çeşitli hastalıkların tedavisinde önemli birer sağlık savaşçısı olarak rol oynamıştır. Son 10-15 yıllık dönemde yürütülen çok sayıda bilimsel araştırma her ikisinin etkinliklerini kanıtlamaktadır. Her ikisi de özellikle bağışıklık sisteminin desteklenmesinde başarı ile uygulanmaktadır. Çörekotu ve zerdeçalın yangı giderici ve kan şekerini düşürücü etkilerinin yanı sıra çörekotunun yüksek tansiyonu düşürücü, kan lipit değerlerini düzenleyici etkileri; zerdeçalın ise demans (bunama), kansere kaşı vb. etkileri yapılan çalışmalar ile ortaya konulmuştur.
Çok yeni yayımlanan bir çalışmada, früktoz (meyve şekeri) yüklenen deney hayvanlarına 6 hafta süresince her gün ayrı ayrı, iki farklı miktarda, çörekotu (0,3 ve 0,6 g/kg) veya zerdeçal (1,5 ve 3,0 g/kg) ya da her ikisinin karışımı (zerdeçal ile çörekotu) (0,15 + 0,75 g/kg ve 0,3 + 1,5 g/kg) uygulanmış. Deneylerin başlangıcında, 3 hafta sonra ve süre sonunda yapılan biyokimyasal analiz (açlık kan şekeri, kolesterol, trigliserit, düşük yoğunluklu lipoprotein “LDL”, yüksek yoğunluklu lipoprotein “HDL”, C-reaktif protein, serum insülin) ve klinik (kan basıncı) bulguların sonuçları, metabolik sendrom tedavisinde kullanılan ilaçların (etkili maddeleri atorvastatin+metformin ve captopril olan ilaçlar) uygulandığı deney hayvanlarının bulguları ile karşılaştırılmış.
Sonuç olarak, çörekotu+zerdeçal karışımının etkisinin her ikisinin ayrı ayrı uygulanmasından daha kuvvetli olduğu gözlemlenmiş. Çörekotu+zerdeçal karışımının daha düşük dozlarda daha yüksek etki göstermesi aralarında muhtemel olumlu bir etkileşme olabileceğini düşündürüyor. Diğer taraftan, yapılan değerlendirmede çörekotu+zerdeçal karışımının atorvastatin+metformin karışımı kadar etkili olduğu ve buna karşılık captoprilden çok daha yüksek etkiye sahip olduğu bildiriliyor. Özellikle çörekotu+zerdeçal karışımının insülin seviyesinde sağladığı azalma çok dikkat çekici.
Bu çalışma deney hayvanlarında yürütülmüş olmasına karşılık her iki bitkinin de tüm dünya mutfaklarında yaygın kullanıldığını göz önüne aldığımızda, miktarı abartılmadığı sürece güvenilir olduğu kabul edilebilir. Kanımca denemeye değer!
Amin F, et al., 2015: Co-administration of black seeds and turmeric shows enhances efficaxcy in preventing metabolic syndrome in fructose-fed rats. Journal of Cardiovascular Pharmacology.
