Zayıflama amacıyla pazarlanan çok sayıda ürün olmasına karşılık bunların sadece az bir kısmı üzerinde yeterli bilimsel kalitede deneysel ya da klinik çalışmaları bulunmaktadır.
Zayıflama amacıyla önerilen ürünlerden biri olan krom pikolinat karbohidrat metabolizması üzerinde etkili. İnsülinin kofaktörü olarak insülinin etkisini artırmak amacıyla veriliyor. Bu suretle bazal metabolizma hızında artış ve vücut yağ kitlesinde azalma sağlanması bekleniyor. Ancak yapılan 10 klinik çalışmanın sonuçları değerlendirildiğinde, 1,5-3 ay sürekli kullanılması ile vücut ağırlığında ortalama 1 ila 1,2 kilogram civarında bir azalma sağlanabilmiş.
Yağlı ve şekerli besinlerin emilimini azaltanlar
Zayıflama amacıyla pazarlanan bazı ürünler ise etkilerini bağırsaklarda kitle oluşturarak, yağ ya da şekerli besinlerin emilimini azaltmak, doluluk hissi yaratarak acıkmayı geciktirmek suretiyle gösteriyor. Bu şekilde yararlanılan ürünlerden “çitosan” kabuklu deniz hayvanlarından elde edilen bir polisakarit (çoklu-şeker yapısında). Yapılan beş çalışmanın sonuçları ise yeterince ikna edici değil. Yine bir çoklu-şeker yapısında (glukomannan) ürün olan “Konjac” bir bitkinin (Amorphophallus konjac) yumrularından elde ediliyor ve günde 3 gram 2 ay kullanıldığında yararlı sonuçlar vermiş.
Son yıllarda Güney Afrika kaynaklı bazı bitkilerinin dünyada etkin ilaçlar olarak pazarlandığını görüyoruz. Mesela, soğuk algınlığına karşı popüler olan Umckloaba gibi. Yine zayıflama konusunda da etkili bazı ürünler bu ülke kaynaklı olarak pazarlanıyor. Mesela, kaktüs tipi etli gövdesi olan iki bitki Hoodia ve Caralluma fimbriata (not; bu bitkilerin Türkçe adı yok) yapısında bulunan pregnan glikozitleri nedeniyle iştahı baskıladığı bildiriliyor. İki ay uygulandığında iştahı azalttığı, vücut ağırlığında azalma ve belde incelme sağladığı bildiriliyor. İlginç olarak şekerli ve yağlı gıdalara olan talebi azalttığı, buna karşılık sebze ve meyveye olan isteği etkilemediği bildiriliyor.
Vücutta yağ asidi sentezini azaltarak
Güneydoğu Asya kaynaklı bir tropik bitki olan Garcinia cambogia meyveleri ya da etkili bileşeni Hidroksisitrik asitin vücutta yağ asidi sentezini baskılayarak etkili olduğu ve bu suretle vücutta yağ oranının azaltılmasında yararlı olabileceği ileri sürülüyor. Ancak insan denemeleri çelişkili sonuçlar verdiği için etkili ya da etkisiz şeklinde karar vermek zor görünüyor. Bazı çalışmalarda günde 1,2 ile 1,5 gram arasında verildiğinde fazla kilolu kişilerde herhangi bir olumlu sonuç vermemiş. Diğer bazı çalışmalarda ise vücut ağırlığında yüzde 5-6’lık biz azalma sağlamış. Belki kilo korumaya yönelik uygulamalarda kullanılması daha uygun olabilir.
Sonuç olarak, zayıflama ürünlerinin kişiye uygun sağlıklı diyet ve egzersiz programları ile birlikte uygulanmadıkça tatminkar sonuçlar vermesi zor görünüyor. Yürütülen bilimsel çalışmaları genel olarak değerlendirdiğimizde, doğal zayıflama ürünlerini kullanarak vücut ağırlığında ayda 1-4 kilogram gibi azalma sağlanabiliyor. Eğer kullanılan doğal ürün vücut ağırlığında 8-10 kilogram gibi yüksek değerlerde kayıp sağlıyorsa öncelikle içerisine sentetik zayıflama ilaçlarının katıştırılmış olup olmadığından şüphelenmek gerekiyor. Kısa sürede bu kadar yüksek bir etki, şüphesiz herkesin beklentisi olabilir, ama yol açabileceği olası sağlık sorunları ve bilhassa ölüm riski gözönüne alındığında, “Dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan olmak” halk deyişinde olduğu gibi sağlığınızdan veya canınızdan olmak da olası. Bu konuda bir vatandaş olarak beklentim, ilgili devlet kurumlarının piyasadaki doğal ürünlerin bu tip olası riskli olabilecek katıştırmalar bakımından etkin denetimini sağlayarak vatandaşını korumasıdır.
