Astım, genel olarakhastalığın şiddetine göre değişen solunum zorluğu ile karakterizedir. Tüm dünyada yaklaşık olarak 300 milyon kişinin değişen derecelerde astım hastası olduğu tahmin ediliyor. Tabi gerek kişisel ve gerekse devlet bütçelerine bir yük getiriyor. Tedavide kulllanılan kortikosteroit spreyleri akciğer işlevlerinde rahatlama sağlamasına karşılık yan etkileri nedeniyle endişe yaratıyor. Yeni yayımlanan bir bilimsel klinik çalışmanın sonuçları astım hastalarında çok tanıdık bir bitkisel ilacın yararlı olabileceğini gösteriyor. Çemen tohumlarının bir baharat olarak başta pastırma olmak üzere besinlerimize kattığı lezzeti bilmeyenimiz yok, şüphesiz. Ayrıca tip-2 şeker hastalarında kan şekerinin kontrolünde ve yüksek kolesterolde etkinliği nedeniyle yaygın kullanılıyor. Eski İran’ halk tababeti kaynaklarında iştahı uyarıcı, akciğer işlevlerini ve solunumu destekleyici, adet söktürücü olarak kullanıldığı kayıtlı. Zengin lif (yüzde 50) ve protein (yüzde 222-25) içeriği bulunuyor.
İran’da yürütülen bilimsel tasarımda (randomize, çiftkörlü, plasebo kontrollü) bir klinik çalışmada yapılan kontrollerde hafif astım hastası olduğu tespit edilenler arasından belirli kriterlere göre seçilen 20 ile 70 yaşları arasında 90 hasta üç gruba ayrılıyor. Her gruba 4 hafta süresince; bir gruba çemen tohumları ile hazırlanan şurup, diğerine bal şurubu ve üçüncü gruba ise etkisiz şurup veriliyor. Sonuçların değerlendirilmesi amacıyla hastanın yaşam kalitesini belirlemeye yönelik anket uygulamasının yanı sıra akciğer işlev testleri ve önemli bir parametre olarak interlökin-4 seviyesindeki değişiklikler izleniyor. Sonuç olarak çemen tohumu ve bal uygulanan gruplarda hastaların yaşam kalitesinde olumu değişikler sağlandığı, akciğer işlevlerinde belirgin düzelme ve interlökin-4 seviyesinde düşme sağlandığı gözlemlenmiş. Uygulama süresince herhangi bir olumsuz bildirim yapılmamış.
Astım ile ilgili bir başka güvenilir seçenek ise çörek otu tohumudur. Çörek otunun iltihap giderici ve bronşları genişletici etkilerine bağlı olarak astım ve alerjilerde yararlı olabileceği bilimsel araştırmalar ile gösterilmiştir. Yeni yapılan bir klinik çalışmada 3 ay süresince astım hastalarına reçetelenen astım ilacına (sprey) ilave olarak bir gruba etkisiz karışım, bir gruba günde 1 gram ve diğer bir gruba 2 gram çörek otu verilmiş. Bu sürede çörekotu tohumu verilen gruplarda akciğer işlevleri ve iltihaplanmada gelişme sağlandığı gözlemlenmiş.
Sonuç olarak çemen tohumu sulu özütünü hafif astım şikayetlerinde güvenilir bir seçenek olarak değerlendirilebileceği bildiriliyor. Benim önerim çemen tohumunu parçalayıp üzerine taze kaynatılmış sıcak suyu ilave ettikten sonra 15 -20 dakika demlenmeye bırakın ve içerisine kalitesine güvenilir bal ilave ederek için. Ayrıca her sabah aç karnına taze toz edilmiş bir çay kaşığı çörekotu tohumunu, bir tatlı kaşığı bal ile karıştırarak için. Hazır halde satılan çörekotu tohumu kıymasını kullanmanızı önermem. Çünkü çörekotu tohum kabuğu parçalandıktan sonra içerisindeki yağ hızla oksitlenerek bozulur, etkisizleşir.
Salem AM et al., 2017: Effect of Nigella sativa supplementation on lung function and inflammatory mediatorsin partly controlled asthma: a randomized controlled trial. Ann Saudi Med. 37(1):64-71.
Emtiazy M et al., 2018: Investigating the effectiveness of the Trigonella foenum‑graecum L. (fenugreek) seeds in mild asthma: a randomized controlled trial. Allergy Asthma Clin Immunol 14:19.