Koenzim Q-10’un vücuttaki görevi ne?

Koenzim Q-10 ya da diğer adı ile ubikinon, normal sağlıklı bir bireyin vücudunda sentezlenen, mevcut lipit yapısında doğal bir madde. Vücutta hücre-lipit zarlarına serbest radikal hasarının önlenmesi (antioksidan) ve hücrelerde enerji üretiminde (mitokondriyal solunum zincirinde elektron taşıyıcı) önemli işlevlere sahip. Özellikle son yıllarda üzerinde çok durulan bir sorun olan metabolik sendromun yanı sıra kalp ve damar hastalıkları, şeker hastalığı gibi önemli yaşa-bağlı ortaya çıkan bazı hastalıkların önlenmesinde olumlu etkileri bilimsel araştırmalar ile de ortaya konuluyor. Ancak yaş ilerledikçe vücutta üretimi azalıyor. Bu bakımdan dışarıdan koenzim Q-10 desteği yapılması önemli.

Koenzim Q-10 nasıl kullanılmalı? Miktarı, süresi

Koenzim Q-10’in besinler ile vücuda yeterli miktarda sağlanabilmesi mümkün değil. Bu bakımdan mutlaka besin desteği formüllerinin kullanılması gerekiyor. Ancak vücutta emilim oranı düşük. Bu bakımdan uygun formülasyonların uzun süreli olarak uygulanması ile etkisi görülebiliyor. Önerilen günlük miktar 300-3000 miligram arasında değişiyor. Ama bence 300 miligram yeterli. Yapılan çalışmalarda 300 miligram günlük miktarda en az bir ay kullanıldığında en yüksek kan seviyesine ulaşılabildiği gözlemlenmiş. Kapsüllerin kullanımı kesildikten sonra iki hafta içerisinde kandaki derişimi tekrar eski seviyesine dönüyor. Koenzim Q-10’un kapsüllerinin günde 300 miligram uzun süreli kullanılması ile migren krizlerinin sıklığının ve şiddetinin azaltılmasında yararlı olabildiğine dair bazı bilimsel bulgulardan daha önce de bahsetmiştim.

Koenzim Q-10 ‘un emilimini artırmak için bir başka ipucu ise yemeklerle birlikte alınması. Bunun nedeni yemek sırasında artan safra üretiminin emilimini kolaylaştırması.

Aslında koenzim Q-10’ (ubikinon) vücutta ubikinol’e dönüşerek etkili hale geçiyor. Ancak bu etkin formunun (ubikinol) ilaç olarak kullanılması maalesef mümkün değil. Çünkü hızla bozunuyor. Bir Japon firması uzun raf ömrüne sahip ubikinol ürettiğini öne sürse de, henüz bu konuda tatmin edici kanıt sağlanamıyor.  

Koenzim Q-10 kalp yetmezliğinde nasıl etkili oluyor?

Koenzim Q-10’un hücrelerde enerji üretimindeki önemli rolü göz önüne alındığında en yüksek enerjiye ihtiyacı olan organ kalp olduğu için vücutta en yoğun bulunduğu organın kalbimiz olması gayet normal. Yeni bilimsel bulgular da koenzim Q-10’ın kalp yetmezliğinin önlenmesinde önemini ortaya koyuyor.

Bilimsel kurguda ve geniş kapsamlı bir klinik çalışmanın yeni yayımlanan sonuçları (Q-SYMBO) bu konuda önemli bilgiler ortaya koyuyor. İleri derecede kalp yetmezliği olan (New York Kalp Hekimleri Birliği; NYHA sınıf-III ve -IV) 420 hastada günlük 300 miligram miktarda kullanılması ile 2 yıllık izleme sürecinde hastalarda ölüm ve kriz geçirme oranlarının belirgin bir şekilde düşürülebildiği bildiriliyor.

Uzmanlar kronik kalp yetmezliğinde ilk basamak tedavi seçeneği olarak reçetelenen ilaçlardan (beta-blokörler, anjiotensin dönüştürücü enzim baskılayıcılar-ACE) önce koenzim Q-10’ bilinen herhangi bir olumsuz etkisinin bulunmaması nedeniyle kullanılmasının doğru bir tercih olabileceğini bildiriyor. 

Mortensen SA, et al., 2014: The effect of coenzyme Q-10 on morbidity and mortality in chronic heart failure. Results from the Q_SYMBIO, a randomized double-blind study. JACC Heart Fail 2(6), 641-9.

Jankowski J., et al., 2016: Coenzyme Q-10- A new player in the treatment of heart failure? Pharmacol Reports 1015-19.